Cho‘ponlikda tajribam ortgani sari, cho‘ponlar nafaqat imonsizlarning najotga erishishlari uchun, balki, imonlilarning inoyatda o‘sib borishlari uchun ham Masihning aql bovar qilmaydigan marhamatlarini muntazam ravishda va’z qilib turishlari kerakligiga shuncha amin bo‘laman.

Lekin afsuski, Najotkorimizning bizni gunohlarimizdan qutqarish ishiga kelganda, biz va’zxonlar ko‘pincha juda oz gapiramiz. Shu sababdan, vaqt o‘tishi bilan xatarli narsa sodir bo‘ladi: bizni eshitganlar “Iso xochda qurbon bo‘ldi” kabi umumiy so‘zlarga o‘z fikrlarini qo‘shishadi – va bu ma’nolar Masihning xochdagi o‘limi haqida Muqaddas Kitob o‘rgatadigan haqiqatlardan ancha uzoq bo‘lishi mumkin.

Bunga bitta misol. Afrikada, jodugarlikdan himoyalanish maqsadida qushlar va hayvonlar qonidan foydalanadigan joyda, hatto masihiylar orasida ham “Iso qoni orqali himoyalangan” degan bamfer yozuvlarini ko‘rish odatiy holga aylangan. Minbar egalari bunday jiddiy yanglish fikr uchun javobgardirlar.

Masihning o‘limi haqida, shunchaki, va’zlarning oxirida tavbaga chaqirish paytidagina gapirilganda, ko‘pgina noto‘g‘ri fikrlar tug‘ilishiga yo‘l qo‘ygan bo‘lamiz. Ko‘p odamlar “Iso bizning gunohlarimiz uchun o‘ldi” degan so‘zlarni eshitganda, bu jumlani Iso bizning gunohlarimiz qanchalik yomon ekanligini ko‘rsatish uchun o‘ldi, deb tushunishlariga hayron qolaman. Ko‘pgina masihiylar, ulardan agar gunoh qilgan zahoti o‘lganlarida ular qayerga borishlari haqida so‘ralganida, do‘zaxga boraman deb o‘ylashlaridan ham hayratlanaman. Bu Iso o‘lganda aslida nima sodir bo‘lganini tushunmaslikning oqibati emasmi?

Muntazam ravishda “jazoga o‘rindoshlik asosida to‘lov to‘lanishi” mavzusini tushuntirish bizning va’zxon sifatidagi majburiyatimizdir, toki bizni eshitganlar Xudoning O‘g‘li bizning o‘rnimizda turib, qarzimizni to‘liq to‘laganda xochda aslida nima sodir bo‘lganini to‘laroq anglay olsinlar.

Va’zimizda nimaga ko‘proq urg‘u berish odatda matnga bog‘liq. Shuning uchun, biz xushxabarni va’z qilganimizda yetarlicha xilma-xillik bo‘ladi. Shunga qaramay, biz “qon”, “o‘lim” va “xoch” kabi so‘zlarning ma’nosini to‘liq ochib bergan holda ishlatishimiz kerak.

Va’zimiz tushuntirib berishi kerak bo‘lgan “jazoga o‘rindoshlik asosida to‘lov to‘lanishi” haqidagi uchta haqiqat to‘g‘risida fikr yuritishimiz mumkin, toki tinglovchilarimiz najotga erishishimizning ushbu markaziy amalini tushuna olsinlar. O‘sha uch haqiqat qaysilar?

1. Iso gunohning jazosini oldi.

Insoniyat tarixining ilk damlaridan boshlab, Xudo Odam Atoga agar u taqiqlangan mevani yesa, o‘lishini aytgan edi (Ibt. 2:17). Gunohning evazi o‘lim (Rim. 6:23). Bu Iso xochda o‘lganda to‘langan xuddi o‘sha to‘lovdir.

2. Iso bizning o‘rnimizga azoblandi.

Iso gunohsiz tug‘ilgani va begunoh hayot kechirgani uchun o‘lim Unga hech qanday da’vo qilolmasdi. Xuddi tarix davomida Xudoning g‘azabini qondirish uchun hayvon qurbonliklari keltirilgani kabi, U bizning o‘rnimizga o‘ldi (2-Kor. 5:21).

3. Iso chekkan azoblarining natijasi bilan Xudoni mamnun qildi.

Hayvonni qurbon qilish inson gunohlarini oqlash uchun yetarli emas edi, Xudo O‘g‘lining o‘rnimizga o‘lishi gunohlarimizni oshig‘i bilan qopladi. Haq Xudo to‘la qoniqdi va buning dalili sifatida, Isoni o‘likdan tiriltirdi.

Birgina shu maqolaning ichida ushbu haqiqatlarni to‘liqligicha ochib berishning imkoni yo‘q. Men bu maqolada “jazoga o‘rindoshlik asosida to‘lov to‘lanishi” haqidagi ushbu uch haqiqat boshqalar tomonidan taxmin qilinmasligi kerakligini ta’kidlashni istadim. Biz ularni qatorma-qator va qoidama-qoida o‘rgatishimiz kerak.

Ko‘pgina va’zxonlarda oqlovchi to‘lov haqida maxsus o‘rgangan chuqur bilimilari faqatgina cho‘pon sifatida o‘zlariga tegishli va o‘rindiqlarda o‘tiradigan oddiy masihiy uchun bu bilim o‘ta chuqurlik qiladi, degan tushuncha bor. Bu butunlay noto‘g‘ri tushuncha. Mana shu sabab tufayli ham, vaqt o‘tib, avlodlar osha, jamoatlar haqiqatni yo‘qotadilar. Cho‘pon o‘zining doimiy Xudo Kalomini talqin qilish xizmatida u Muqaddas Kalomda duch keladigan chuqur haqiqatlarni yuzaga chiqarayotganiga ishonch hosil qilishi kerak.

Sayoz ildizli daraxt qattiq shamol esganda, osonlik bilan ildizidan qo‘poriladi. Lekin, chuqur ildizga ega daraxtlar bunday shamollarga bardosh oladi. Xuddi shu tarzda, Masihning xochdagi ishi haqida sayoz tushunchaga ega bo‘lgan shaxslar hayot sinovlariga dosh berolmay tezda yiqiladilar. Bundaylar keng tarqalgan soxta ta’limotlarga ham osongina ishonib yo‘ldan ozadilar. Soxta ustozlar odatda Muqaddas Kitobdagi so‘zlarni olib, ularni noto‘g‘ri ma’nolar va talqinlar bilan to‘ldiradilar, shu sababdan bu holat yuz beradi. Faqatgina yaxshi ta’lim olgan ong uni saralaydi va noto‘g‘ri narsani rad etadi.

Bu borada ko‘p narsalar yo‘qotilgan bo‘lsa, cho‘ponlar ushbu muhim mavzu bo‘yicha Muqaddas Kitob darslari va seminarlar o‘tkazish haqida o‘ylashlari kerak. Ehtimol jamoatingiz a’zolarini kerakli bilimlar bilan ta’minlaydigan savol-javob sessiyalari bo‘lishi ham mumkin. O‘qitilgan materiallar biron joyda (saytda) qo‘yilishi, chop etilishi va butun jamoat bo‘ylab tarqatilishi mumkin. 

Birodarlar, men aytmoqchi bo‘lgan narsa oddiy: kelinglar, odamlarimiz “jazoga o‘rindoshlik asosida to‘lov to‘lanishi” ta’limotini bilishadi deb faraz qilmay. Muqaddas Yozuvlarni talqin qilganda, buni muntazam ravishda butun chuqurliklari bilan o‘rgataylik. Bizning xizmatimiz ostida o‘sayotgan avlod bunday ulug‘vor asosni yo‘qotishiga yo‘l qo‘ymasligimiz kerak.

“Исо гуноҳкорлар учун Ўзини қурбон қилган”: Жамоатингиз аъзолари бу аслида нимани англатишини билишадими?

Чўпонликда тажрибам ортгани сари, чўпонлар нафақат имонсизларнинг нажотга эришишлари учун, балки, имонлиларнинг иноятда ўсиб боришлари учун ҳам Масиҳнинг ақл бовар қилмайдиган марҳаматларини мунтазам равишда ваъз қилиб туришлари кераклигига шунча амин бўламан.

Лекин афсуски, Нажоткоримизнинг бизни гуноҳларимиздан қутқариш ишига келганда, биз ваъзхонлар кўпинча жуда оз гапирамиз. Шу сабабдан, вақт ўтиши билан хатарли нарса содир бўлади: бизни эшитганлар “Исо хочда қурбон бўлди” каби умумий сўзларга ўз фикрларини қўшишади – ва бу маънолар Масиҳнинг хочдаги ўлими ҳақида Муқаддас Китоб ўргатадиган ҳақиқатлардан анча узоқ бўлиши мумкин.

Бунга битта мисол. Африкада, жодугарликдан ҳимояланиш мақсадида қушлар ва ҳайвонлар қонидан фойдаланадиган жойда, ҳатто масиҳийлар орасида ҳам “Исо қони орқали ҳимояланган” деган бамфер ёзувларини кўриш одатий ҳолга айланган. Минбар эгалари бундай жиддий янглиш фикр учун жавобгардирлар.

Масиҳнинг ўлими ҳақида, шунчаки, ваъзларнинг охирида тавбага чақириш пайтидагина гапирилганда, кўпгина нотўғри фикрлар туғилишига йўл қўйган бўламиз. Кўп одамлар “Исо бизнинг гуноҳларимиз учун ўлди” деган сўзларни эшитганда, бу жумлани Исо бизнинг гуноҳларимиз қанчалик ёмон эканлигини кўрсатиш учун ўлди, деб тушунишларига ҳайрон қоламан. Кўпгина масиҳийлар, улардан агар гуноҳ қилган заҳоти ўлганларида улар қаерга боришлари ҳақида сўралганида, дўзахга бораман деб ўйлашларидан ҳам ҳайратланаман. Бу Исо ўлганда аслида нима содир бўлганини тушунмасликнинг оқибати эмасми?

Мунтазам равишда “жазога ўриндошлик асосида тўлов тўланиши” мавзусини тушунтириш бизнинг ваъзхон сифатидаги мажбуриятимиздир, токи бизни эшитганлар Худонинг Ўғли бизнинг ўрнимизда туриб, қарзимизни тўлиқ тўлаганда хочда аслида нима содир бўлганини тўлароқ англай олсинлар.

Ваъзимизда нимага кўпроқ урғу бериш одатда матнга боғлиқ. Шунинг учун, биз хушхабарни ваъз қилганимизда етарлича хилма-хиллик бўлади. Шунга қарамай, биз “қон”, “ўлим” ва “хоч” каби сўзларнинг маъносини тўлиқ очиб берган ҳолда ишлатишимиз керак.

Ваъзимиз тушунтириб бериши керак бўлган “жазога ўриндошлик асосида тўлов тўланиши” ҳақидаги учта ҳақиқат тўғрисида фикр юритишимиз мумкин, токи тингловчиларимиз нажотга эришишимизнинг ушбу марказий амалини тушуна олсинлар. Ўша уч ҳақиқат қайсилар?

1. Исо гуноҳнинг жазосини олди.

Инсоният тарихининг илк дамларидан бошлаб, Худо Одам Атога агар у тақиқланган мевани еса, ўлишини айтган эди (Ибт. 2:17). Гуноҳнинг эвази ўлим (Рим. 6:23). Бу Исо хочда ўлганда тўланган худди ўша тўловдир.

2. Исо бизнинг ўрнимизга азобланди.

Исо гуноҳсиз туғилгани ва бегуноҳ ҳаёт кечиргани учун ўлим Унга ҳеч қандай даъво қилолмасди. Худди тарих давомида Худонинг ғазабини қондириш учун ҳайвон қурбонликлари келтирилгани каби, У бизнинг ўрнимизга ўлди (2 Кор. 5:21).

3. Исо чеккан азобларининг натижаси билан Худони мамнун қилди.

Ҳайвонни қурбон қилиш инсон гуноҳларини оқлаш учун етарли эмас эди, Худо Ўғлининг ўрнимизга ўлиши гуноҳларимизни ошиғи билан қоплади. Ҳақ Худо тўла қониқди ва бунинг далили сифатида, Исони ўликдан тирилтирди.

Биргина шу мақоланинг ичида ушбу ҳақиқатларни тўлиқлигича очиб беришнинг имкони йўқ. Мен бу мақолада “жазога ўриндошлик асосида тўлов тўланиши” ҳақидаги ушбу уч ҳақиқат бошқалар томонидан тахмин қилинмаслиги кераклигини таъкидлашни истадим. Биз уларни қаторма-қатор ва қоидама-қоида ўргатишимиз керак.

Кўпгина ваъзхонларда оқловчи тўлов ҳақида махсус ўрганган чуқур билимилари фақатгина чўпон сифатида ўзларига тегишли ва ўриндиқларда ўтирадиган оддий масиҳий учун бу билим ўта чуқурлик қилади, деган тушунча бор. Бу бутунлай нотўғри тушунча. Мана шу сабаб туфайли ҳам, вақт ўтиб, авлодлар оша, жамоатлар ҳақиқатни йўқотадилар. Чўпон ўзининг доимий Худо Каломини талқин қилиш хизматида у Муқаддас Каломда дуч келадиган чуқур ҳақиқатларни юзага чиқараётганига ишонч ҳосил қилиши керак.

Саёз илдизли дарахт қаттиқ шамол эсганда, осонлик билан илдизидан қўпорилади. Лекин, чуқур илдизга эга дарахтлар бундай шамолларга бардош олади. Худди шу тарзда, Масиҳнинг хочдаги иши ҳақида саёз тушунчага эга бўлган шахслар ҳаёт синовларига дош беролмай тезда йиқиладилар. Бундайлар кенг тарқалган сохта таълимотларга ҳам осонгина ишониб йўлдан озадилар. Сохта устозлар одатда Муқаддас Китобдаги сўзларни олиб, уларни нотўғри маънолар ва талқинлар билан тўлдирадилар, шу сабабдан бу ҳолат юз беради. Фақатгина яхши таълим олган онг уни саралайди ва нотўғри нарсани рад этади.

Бу борада кўп нарсалар йўқотилган бўлса, чўпонлар ушбу муҳим мавзу бўйича Муқаддас Китоб дарслари ва семинарлар ўтказиш ҳақида ўйлашлари керак. Эҳтимол жамоатингиз аъзоларини керакли билимлар билан таъминлайдиган савол-жавоб сессиялари бўлиши ҳам мумкин. Ўқитилган материаллар бирон жойда (сайтда) қўйилиши, чоп этилиши ва бутун жамоат бўйлаб тарқатилиши мумкин. 

Биродарлар, мен айтмоқчи бўлган нарса оддий: келинглар, одамларимиз “жазога ўриндошлик асосида тўлов тўланиши” таълимотини билишади деб фараз қилмай. Муқаддас Ёзувларни талқин қилганда, буни мунтазам равишда бутун чуқурликлари билан ўргатайлик. Бизнинг хизматимиз остида ўсаётган авлод бундай улуғвор асосни йўқотишига йўл қўймаслигимиз керак.