• Ba’zi odamlar ekspozitsion va’zning monologik tarzidan achchiqlanishadi. Bitta odam bir necha daqiqa davomida turib, va’z qiladi, qolganlar esa, tinglaydi. Bu adolatsizlik yoki hatto shafqatsizlik emasmi? Suhbat tarzida bo‘lsa-chi?
• Shubhasiz, jamoat hayotida suhbat uchun juda ko‘p joylar bo‘lishi kerak, xoh u  induktiv Kalom darslari, xoh kichik guruhlarda qo‘shimcha va’zni muhokama qilish darslari yoki boshqa kontekstlar orqali bo‘lsin.
• Lekin, ekspozitsion va’zning monologik tarzi kamida uchta sababga ko‘ra juda muhim. U bizga quyidagilarni o‘rgatadi:

1. Biz emas, Xudo – Xudodir.Xudo O‘z xalqining iltimoslarini/arzlarini inoyat bilan tinglaydi (Ibt. 18:23), lekin Xudo, shu bilan birga, O‘z xalqi Unga yaqinlashib, tinglashini xohlaydi, gapirishini emas (Voiz 5:1-2ga qarang). Sadoqatli va’zxon jamoatga o‘z fikrlari va g‘oyalarini emas, balki Xudoning fikrlari va g‘oyalarini va’z qiladi.
2. Hayot va najot so‘zlari Xudodan keladi, odamlarning “qarashlari” yoki “fikrlari”dan emas (Hikm. 4:10; Yuh. 6:63, 68; 2-Tim. 3:16-17).Butun Muqaddas Kitobda, Xudo O‘z Kalomi orqali ishlaydi. Faqat Uning So‘zi yaratadi va qayta yaratadi (Ibt. 1:3; Zab. 32:6; 2-Kor. 4:5-6). Shuning uchun, Pavlus, “imon tinglashdan, yaʼni Masih haqidagi Xushxabarni eshitishdan kelib chiqadi”, deb yozadi (Rim. 10:17). Butrus biz yangidan tugʻilganimizni aytadi. Bu yangi hayotni bizga foniy bandalar emas, balki abadiy va hayotbaxsh Xudoning kalomi ato etgan (1-But. 1:23).
3. Bizga o‘xshagan gunohkorlar Xudodan to‘g‘ridan-to‘g‘ri, inoyatga boy so‘zga muhtojdir.Biz najotimizga hech qanday hissa qo‘sha olmaymiz. Buning hammasini Xudo qiladi. Va’zda esa, tinglovchilar va’zning o‘ziga hech qanday hissa qo‘shmaydilar – ularning ishi Kalom ostida o‘tirish, Kalomga diqqat qilish va o‘zlarini Kalom orqali o‘zgarishga qo‘yib berish. Ekspozitsion va’z, shu tariqa, Xudoning najot beruvchi, mutlaq, bir tomonlama ishining loyiq tasviridir.

Shunday qilib, ekspozitsion va’z Xudoning najotkorlik ishini hamda Uning bu ishni amalga oshirishining eng asosiy vositalaridan birini o‘zida namoyon etadi. U monologik va bir tomonlama bo‘lishi kerak, chunki xuddi shu bir tomonlamalik orqali Xudo gunohkorlarni qutqaradi.

Экспозицион ваъз монологик ва бир томонлама эмасми? Одамлар диалог орқали яхшироқ ўрганишмайдими?

• Баъзи одамлар экспозицион ваъзнинг монологик тарзидан аччиқланишади. Битта одам бир неча дақиқа давомида туриб, ваъз қилади, қолганлар эса, тинглайди. Бу адолатсизлик ёки ҳатто шафқатсизлик эмасми? Суҳбат тарзида бўлса-чи?
• Шубҳасиз, жамоат ҳаётида суҳбат учун жуда кўп жойлар бўлиши керак, хоҳ у индуктив Калом дарслари, хоҳ кичик гуруҳларда қўшимча ваъзни муҳокама қилиш дарслари ёки бошқа контекстлар орқали бўлсин.
• Лекин, экспозицион ваъзнинг монологик тарзи камида учта сабабга кўра жуда муҳим. У бизга қуйидагиларни ўргатади:

1. Биз эмас, Худо – Худодир.Худо Ўз халқининг илтимосларини/арзларини иноят билан тинглайди (Ибт. 18:23), лекин Худо, шу билан бирга, Ўз халқи Унга яқинлашиб, тинглашини хоҳлайди, гапиришини эмас (Воиз 5:1-2га қаранг). Садоқатли ваъзхон жамоатга ўз фикрлари ва ғояларини эмас, балки Худонинг фикрлари ва ғояларини ваъз қилади.
2. Ҳаёт ва нажот сўзлари Худодан келади, одамларнинг “қарашлари” ёки “фикрлари”дан эмас (Ҳикм. 4:10; Юҳ. 6:63, 68; 2 Тим. 3:16-17).Бутун Муқаддас Китобда, Худо Ўз Каломи орқали ишлайди. Фақат Унинг Сўзи яратади ва қайта яратади (Ибт. 1:3; Заб. 32:6; 2 Кор. 4:5-6). Шунинг учун, Павлус, “имон тинглашдан, яъни Масиҳ ҳақидаги Хушхабарни эшитишдан келиб чиқади”, деб ёзади (Рим. 10:17). Бутрус биз янгидан туғилганимизни айтади. Бу янги ҳаётни бизга фоний бандалар эмас, балки абадий ва ҳаётбахш Худонинг каломи ато этган (1 Бут. 1:23).

1. Бизга ўхшаган гуноҳкорлар Худодан тўғридан-тўғри, иноятга бой сўзга муҳтождир. Биз нажотимизга ҳеч қандай ҳисса қўша олмаймиз. Бунинг ҳаммасини Худо қилади. Ваъзда эса, тингловчилар ваъзнинг ўзига ҳеч қандай ҳисса қўшмайдилар – уларнинг иши Калом остида ўтириш, Каломга диққат қилиш ва ўзларини Калом орқали ўзгаришга қўйиб бериш. Экспозицион ваъз, шу тариқа, Худонинг нажот берувчи, мутлақ, бир томонлама ишининг лойиқ тасвиридир.

Шундай қилиб, экспозицион ваъз Худонинг нажоткорлик ишини ҳамда Унинг бу ишни амалга оширишининг энг асосий воситаларидан бирини ўзида намоён этади. У монологик ва бир томонлама бўлиши керак, чунки худди шу бир томонламалик орқали Худо гуноҳкорларни қутқаради.