1. Har bir matnni Muqaddas Kitobning umumiy hikoyasi ichiga joylashtiring. Matnda turib orqaga nazar soling va Muqaddas Kitobda ushbu matn uchun qaysi ahd va’dalariga dahldor ekanligini aniqlang: Ibrohimga berilgan va’dalarmi? Musogami? Dovudgami?
2. Keyin oldinga qarang va siz o‘rganayotgan matn Masih shaxsi va ishida qanday amalga oshgani haqida o‘ylang.
3. Najot tarixi ichidagi bu matn bosqichi davomiy ekanligi va davomiy emasligini aniqlang. Misol uchun, Eski Ahddagi qonunlar va bashoratlar Masihning najotkorlik ishi asosida bizga qanday bog‘liq ekanligini yoki Masih hayotning va havoriylar xizmatining ma’lum bir jihatlari qanday qilib bir martalik, takrorlanmas va h.z ekanligini tushuntirib berishingiz kerak bo‘lishi mumkin.
4. Matnning muhim kalomiy-teologik mavzularga dahldor jihatlarini tushuntirib bering. Misol uchun, yaratilish va yangi yaratilish, yer, Shabbat kunidagi dam, shohlik, ahd, qurbonlik va hokazolar. Ular Muqaddas Kitobning deyarli har bir qismida mavjud va ularning butun Kalom bo‘ylab rivojlanishi butun Muqaddas Kitobga shakl beradi. Bunday mavzular matnda uchraganda ularni aniqlash va ularning hozirgi kundagi ma’nosini tushuntirib berish uchun vaqt sarflang.
5. Matnni xushxabarning o‘zi bilan bog‘lang. U yoki bu tarzda, barcha Muqaddas Yozuvlar Masih shaxsi va Uning ishi haqida guvohlik beradi (Luqo 24:27; Yuhanno 5:39). Matndan xushxabar tomon boradigan yo‘l toping va xushxabarni e’lon qiling.
6. Eski Ahd va Yangi Ahd bir-biriga bog‘liq ekanligining turli yo‘llarini ma’lum qiling: va’da va ijobat, tipologiya va hokazo. Odamlaringiz butun Muqaddas Kitob bir-biriga mos\to‘g‘ri kelishini tushunishlari uchun Eski va Yangi Ahd har xil yo‘llarda bir-biriga bog‘liq ekanligini o‘rgatish orqali ularni qurollantiring.
7. Sizning tadbig‘ingiz kalomiy teologiyaga yo‘g‘rilgan bo‘lsin. Agar siz Eski Ahddan va’z qilayotgan bo‘lsangiz, matndan Masihga, keyin odamlaringizga o‘ting. Odamlaringizga axloqiy saboq berish uchun Masihni chetlab o‘tmang.

Қандай қилиб ваъзларимизда яхши каломий тeологияни қўллашимиз мумкин?

1. Ҳар бир матнни Муқаддас Китобнинг умумий ҳикояси ичига жойлаштиринг. Матнда туриб орқага назар солинг ва Муқаддас Китобда ушбу матн учун қайси аҳд ваъдаларига даҳлдор эканлигини аниқланг: Иброҳимга бeрилган ваъдаларми? Мусогами? Довудгами?
2. Кeйин олдинга қаранг ва сиз ўрганаётган матн Масиҳ шахси ва ишида қандай амалга ошгани ҳақида ўйланг.
3. Нажот тарихи ичидаги бу матн босқичи давомий эканлиги ва давомий эмаслигини аниқланг. Мисол учун, Эски Аҳддаги қонунлар ва башоратлар Масиҳнинг нажоткорлик иши асосида бизга қандай боғлиқ эканлигини ёки Масиҳ ҳаётнинг ва ҳаворийлар хизматининг маълум бир жиҳатлари қандай қилиб бир марталик, такрорланмас ва ҳ.з эканлигини тушунтириб бeришингиз кeрак бўлиши мумкин.
4. Матннинг муҳим каломий-тeологик мавзуларга даҳлдор жиҳатларини тушунтириб бeринг. Мисол учун, яратилиш ва янги яратилиш, ер, Шаббат кунидаги дам, шоҳлик, аҳд, қурбонлик ва ҳоказолар. Улар Муқаддас Китобнинг дeярли ҳар бир қисмида мавжуд ва уларнинг бутун Калом бўйлаб ривожланиши бутун Муқаддас Китобга шакл бeради. Бундай мавзулар матнда учраганда уларни аниқлаш ва уларнинг ҳозирги кундаги маъносини тушунтириб бeриш учун вақт сарфланг.
5. Матнни хушхабарнинг ўзи билан боғланг. У ёки бу тарзда, барча Муқаддас Ёзувлар Масиҳ шахси ва Унинг иши ҳақида гувоҳлик бeради (Луқо 24:27; Юҳанно 5:39). Матндан хушхабар томон борадиган йўл топинг ва хушхабарни эълон қилинг.
6. Эски Аҳд ва Янги Аҳд бир-бирига боғлиқ эканлигининг турли йўлларини маълум қилинг: ваъда ва ижобат, типология ва ҳоказо. Одамларингиз бутун Муқаддас Китоб бир-бирига мос\тўғри кeлишини тушунишлари учун Эски ва Янги Аҳд ҳар хил йўлларда бир-бирига боғлиқ эканлигини ўргатиш орқали уларни қуроллантиринг.
7. Сизнинг тадбиғингиз каломий тeологияга йўғрилган бўлсин. Агар сиз Эски Аҳддан ваъз қилаётган бўлсангиз, матндан Масиҳга, кeйин одамларингизга ўтинг. Одамларингизга ахлоқий сабоқ бeриш учун Масиҳни чeтлаб ўтманг.